Let op: Deze pagina bevat verouderde informatie. De NVvP werkt momenteel aan nieuwe content.
De borderline persoonlijkheidsstoornis heeft veel verschillende verschijnselen. Die zijn soms moeilijk met elkaar in verband te brengen. Het voelt als één onbegrijpelijke stroom aan gevoelens en gebeurtenissen, die niet allemaal logisch met elkaar samenhangen. Ook voor mensen uit uw omgeving is het vaak moeilijk te begrijpen. De belangrijkste verschijnselen zijn:
Stemming wisselt snel
Uw humeur kan heel snel, en heel sterk omslaan. Binnen een paar uren kunt u van heel blij naar heel depressief gaan. Of van kalm naar woedend. Heel heftig dus. Zo’n stemmingswisseling kan komen doordat u iets meemaakt dat u heftig vindt, maar die anderen minder heftig ervaren. Anders gezegd: andere mensen vinden wellicht dat u overgevoelig reageert.
Impulsief gedrag
Mogelijk neemt u plotseling, zonder er eerst goed over na te denken, een beslissing. Of krijgt u eetbuien, heeft wisselende seksuele contacten, geeft (te) veel geld uit, en gebruikt u veel meer alcohol of drugs dan goed voor u is.
Weinig zelfrespect
Patiënten hebben meestal een kwetsbaar gevoel van eigenwaarde: ze voelen weinig respect voor zichzelf. U bent heel gevoelig voor kritiek of afwijzing. Opmerkingen voelen vaak op als kritiek, terwijl ze niet zo bedoeld zijn. Mogelijk weet u niet goed wat u wil met hun leven. Patiënten omschrijven dat gevoel vaak als een ‘leeg gevoel van binnen’. Gevoelens van eenzaamheid en verlaten worden liggen op de loer.
In uitersten denken
Als u borderline heeft, beoordeelt u andere mensen of situatie als helemaal goed of helemaal slecht. De ene dag kunt u ergens zeer enthousiast over zijn, de volgende dag is het weer ‘helemaal niks’ . Er lijkt alleen zwart of wit te bestaan, en niets ertussen. Dit leidt vaak tot werk- en relatieproblemen, en veel wisselingen in uw vriendenkring.
Zelfbeschadiging door te hoge spanning
Spanningen kunnen zó erg oplopen dat sommige patiënten dit uiten door zichzelf pijn te doen. Dat noemen we zelfbeschadiging. Dat is bijvoorbeeld krassen in de onderarmen, denken aan zelfmoord of een zelfmoordpoging doen. Deze symptomen zijn ernstig. Ze moeten niet zomaar worden afgedaan als ‘aandacht vragen’.
(Rand)psychotische verschijnselen
Het gaat om verschijnselen als verwardheid, achterdocht en horen van stemmen. Deze verschijnselen duren meestal maar kort, een aantal uren.
Hoe verloopt een borderline persoonlijkheidsstoornis?
Hoe de stoornis verloopt, is bij iedereen anders. Iedere patiënt heeft pieken en dalen. Hoe sterk en hoe vaak dat wisselt, hangt af van hoe erg u er last van heeft. Net als bij andere stoornissen zijn er mensen met een milde of met een ernstige vorm. Gelukkig gaat het met de meeste patiënten na een tijd veel beter. Mensen leren beter met hun beperkingen om te gaan. Of ze profiteren van behandelingen, die de laatste jaren enorm zijn verbeterd.
Als mensen ouder worden, kunnen soms de problemen opnieuw oplaaien. En een aantal patiënten overleeft het niet doordat ze zelfmoord plegen.