Waar heeft u last van als u onverklaarde klachten heeft?
Onverklaarde lichamelijke klachten zijn echte klachten. U heeft de klachten niet met opzet, en u doet ook niet alsof. Het is ook geen aanstellerij: het zijn lichamelijke problemen die je leven op zijn kop kunnen zetten. Wat vaak bij mensen voorkomt is dat ze steeds hoofdpijn, rugpijn, gewrichtspijn, buikpijn of pijn op de borst hebben. Ze voelen zich de hele tijd moe, zijn duizelig of hebben last van hartkloppingen.
U kunt ook klachten hebben die horen bij een verklaarbare lichamelijke aandoening, maar die ernstiger zijn of langer duren dan artsen verwachten. U hebt bijvoorbeeld een wond aan uw hand of been opgelopen, en u heeft daar veel langer pijn van dan de artsen medisch gezien zouden verwachten. Hieronder staan de vier meest voorkomende soorten onverklaarbare klachten.
1. Pijnklachten
Onverklaarde pijn kan op verschillende plaatsen in het lichaam voorkomen, soms zelfs op meerdere plaatsen tegelijk. Bekend zijn onverklaarde pijn in de rug, het hoofd, de schouders/nek, de gewrichten, de buik of maag, het gezicht of pijn op de borst. Onverklaarde pijn is vaak een reactie op stress en heftige emoties. U voelt zich bijvoorbeeld gespannen door stress, en u spant daardoor uw spieren extra aan, zonder dat u het in de gaten heeft. Daardoor wordt de onverklaarbare pijn erger.
2. Langdurige vermoeidheid
Bij chronische vermoeidheid bent u steeds moe, ookal heeft u niets iets gedaan waar u moe van zou kunnen zijn. En u heeft ook geen ziekte waardoor u de vermoeidheid kunt verklaren. Bij het chronisch vermoeidheidssyndroom (CVS) hebben patiënten naast de vermoeidheid ook klachten heeft zoals spierpijn, hoofdpijn, keelpijn en een ellendig gevoel. CVS noemt men ook wel ME (myalgische encephalomyelitis). De medische naam suggereert dat de spierpijn komt doordat hersenen en ruggenmerg ontstoken zijn. Maar daar bestaat medisch gezien geen duidelijk bewijs voor. Daarom gebruiken artsen liever het woord CVS dan ME.
3. Buik-, maag-, en darmklachten
Buikpijn, maagpijn, niet kunnen poepen, diarree, slikklachten, zuurbranden, boeren, misselijkheid, braken, knorrende maag, rommelende maag, opgezet gevoel in de buik: allemaal klachten die kunnen wijzen op een ‘spastisch colon’, of ‘irritable bowel syndrome’ (IBS). Vaak kunnen artsen bij dit soort klachten geen lichamelijke oorzaak vinden.
4. Uitvalverschijnselen: plotseling verlies over spieren, zenuwen of hersencellen
Als u plotseling de controle verliest over bepaalde spieren, zenuwen of hersencellen in uw lichaam heet dat een uitvalsverschijnsel. Bekende voorbeelden zijn problemen met het evenwicht, met praten of slikken. Of het voelt alsof een deel van uw lichaam verlamd is: alsof de spieren geen enkele kracht hebben. Ook problemen met het waarnemen, zoals zien, horen of voelen komen voor. Krampaanvallen, spiertrekkingen of heel kort even het bewustzijn verliezen (een toeval of wegraking) zijn andere voorbeelden van uitval.
Mogelijk bent u erg gespannen, en laat het lichaam onbewust daarom de controle over spieren en lichaamsfuncties los. Vervelende ervaringen kunnen de uitval erger maken.
5. Andere onverklaarde klachten Andere onverklaarde lichamelijke klachten zijn bijvoorbeeld: jeuk, oorsuizen, duizeligheid, koude/warme handen of voeten, brandende of tranende ogen, hartkloppingen, benauwdheid, hoesten, moeite hebben met plassen, allergische reacties zonder dat allergische stoffen waarneembaar zijn.
Waardoor kunnen klachten erger worden?
Bepaalde factoren kunnen invloed uitoefenen op hoe u de klachten ervaart, en hoe heftig de klachten zijn. Voorbeelden hiervan zijn: langere tijd stress of conflicten hebben, onregelmatig leven (zoals onregelmatig eten, slapen of bewegen), of hoe u over uw lichaam denkt. Ook heftige emoties, bijvoorbeeld als gevolg van een trauma, grote veranderingen in uw leven of ernstige problemen op het werk kunnen uw klachten erger of anders maken.
Hoe kunt u omgaan met de onzekerheid die onverklaarde klachten met zich mee kunnen brengen?
Waarschijnlijk bent u gewend dat uw arts meestal snel een verklaring en oplossing heeft voor uw problemen. Als de huisarts niet begrijpt wat er aan de hand is, zal hij de problemen eerst uitgebreider onderzoeken. Dat doet de huisarts zelf, of hij verwijst u door naar het ziekenhuis.
Mogelijk krijgt u meerdere onderzoeken voordat duidelijk is dat de artsen uw klachten niet kunnen verklaren. Die onderzoeken kosten tijd. Daardoor bent u langere tijd in onzekerheid over wat er nou aan de hand is. Die onzekerheid kan nog sterker worden als mensen in uw omgeving zeggen dat het ‘misschien wel psychisch is,’ of dat ‘het tussen de oren zit’. Dat is geen gemakkelijke situatie om mee om te moeten gaan. Misschien heeft u gedachten als “Heeft de arts wel ècht goed gekeken? Is hij niet iets vergeten? Of zou er iets verschrikkelijks aan de hand zijn met me?” Of voelt u zich boos, omdat het lijkt alsof niemand u begrijpt.
Zorg ervoor dat u antwoord krijgt op vragen zoals: hoe moet ik mijn klachten zien, of hoe kan ik er het beste mee omgaan? De arts kan u uitleggen hoe uw lichaam en geest op elkaar reageren, bijvoorbeeld als u veel stress en spanning heeft. En u kunt psychologische begeleiding krijgen door bijvoorbeeld een psychiater, gespecialiseerde arts, psycholoog of psychotherapeut. U leert van hen de reacties tussen uw lichaam en geest herkennen. Daardoor leert u hoe u anders om kunt gaan de onverklaarde lichamelijke klachten. Uw huisarts kan u bij de doorverwijzing helpen. Onder Behandeling kunt u meer lezen over psychologische begeleiding.
Wat zijn de gevolgen van onverklaarde klachten op uw leven?
Uw leven kan behoorlijk te lijden hebben onder onverklaarde lichamelijke klachten. Zo heeft pijn invloed op alledaagse dingen als:
- gedrag (doordat u anders probeert te zitten, liggen, lopen, enzovoort)
- emoties (u voelt vaker angstig, onzeker, verdrietig of boos)
- denken (vaak denken: ‘die rotpijn moet weg’)
- lichamelijke ervaringen (u bent bijvoorbeeld eerder moe omdat uw conditie achteruit gaat)
- sociale leven (bijvoorbeeld minder op verjaardagen komen of het niet lang uithouden in het theater)
- werk (bijvoorbeeld het werk niet meer aankunnen met als gevolg dat u in de ziektewet of de WW terecht komt)
Deze gevolgen kunnen uw klachten versterken. Twee voorbeelden daarvan:
- Een patient heeft last van pijnklachten, waardoor hij denkt: 'Ik zal straks wel weer die nare pijn krijgen'. Daardoor wordt hij bang om te bewegen. Hij komt nauwelijks meer in beweging. Zijn conditie wordt daardoor slechter, waardoor hij weer eerder pijn ervaart. En hij spreekt niet meer met vrienden af. Daar wordt hij somber van, en de pijn speelt nog erger op.
- Iemand met die af en toe kort bewusteloos is (toevallen heeft) wil zich niet laten kennen. Hij doet alsof er niets aan de hand is, en let daardoor niet op de eigen gevoelens. Hij doet veel meer dan goed voor hem is. Daardoor belast hij zichzelf te zwaar en worden de klachten erger.
Met onverklaarde lichamelijke klachten kunt u dus makkelijk in een negatieve spiraal terecht komen. Het is belangrijk zo’n neerwaartse spiraal zo vroeg als mogelijk te doorbreken met een behandeling.