Wat zijn de belangrijkste verschijnselen van een angststoornis?
1. Continue aanwezigheid van angst en zenuwachtigheid zonder duidelijke aanleiding
Het belangrijkste verschijnsel van de gegeneraliseerde angststoornis is dat u continue klachten van angst en zenuwachtigheid heeft, zonder dat er voor u een duidelijke aanleiding is. U heeft dagelijks een gevoel van opgejaagdheid, gespannenheid en/of rusteloosheid. Deze klachten komen niet in aanvallen voor en ze worden ook niet uitgelokt door een gevaarlijke of enge situatie. Hoewel de klachten dagelijks aanwezig zijn, heeft u er mogelijk niet iedere dag evenveel last van heeft. De ernst van de angsten kan wisselen. Mogelijk verergeren de klachten bij stressvolle levensgebeurtenissen verergeren, of worden minder als u afleiding vindt. Maar soms is er geen duidelijke reden voor.
2. Lichamelijke klachten die passen zijn voor een angstig gevoel
De angsten gaan gepaard met lichamelijke klachten. Bekende klachten zijn duizeligheid, wazig zien, droge mond, hartkloppingen, gevoel van kloppend hart in de keel, ademnood, naar adem snakken, pijn op de borst, misselijkheid, trillen, transpireren, opvliegers of koude rillingen, aandrang om te moeten plassen of poepen, slappe of “elastieken” benen. Ook gespannen, pijnlijke spieren in verschillende delen van het lichaam zijn veel voorkomende klachten en kunnen leiden tot bijvoorbeeld hoofdpijn, nekpijn of schouderpijn. U kunt daarbij prikkelbaar zijn, slecht geconcentreerd, snel afgeleid en verhoogd waakzaam. Mogelijk heeft u ok moeite met in slaap vallen.
3. Piekeren over mogelijke gevaren in de toekomst
U piekert over allerlei gevaren die in de toekomst plaats zouden kunnen vinden zonder dat er een reden voor is. Misschien maakt u zich zorgen over de gezondheid van uw partner of kinderen, terwijl ze kerngezond zijn. Of bent u bang op uw werk een slechte beoordeling te krijgen en ontslagen te worden, terwijl in feite alles goed gaat. U bent bant dat u niet met dit soort noodsituaties niet kan omgaan, als ze gebeuren. Het is moeilijk om het piekeren de baas te worden. Misschien denkt u dat door te piekeren u op het ergste bent voorbereid en daardoor beter met de toekomst om kan gaan. Of bent u bang dat u gek wordt van al het gepieker.
4. Vermijden van spanningen en confrontaties
U probeert situaties te vermijden die uw zorgen erger zouden kunnen maken. Bijvoorbeeld: om niet ongerust te worden over de thuiskomst van uw partner, belt u vaak naar het kantoor om te weten waar uw partner is en hoe laat hij verwacht thuis te komen. U zegt afspraken af omdat u zich daar te moe voor voelt. Of u wordt juist heel actief, zodat u het te druk heeft om te piekeren. Mogelijk gaat u situaties vermijden omdat u het gevoel heeft dat u niet of nauwelijks aan de eisen van het dagelijks leven kan voldoen.
Wat zijn de gevolgen van een angststoornis?
Een angststoornis heeft niet alleen veel negatieve gevolgen voor uzelf, maar ook voor uw partner en gezinsleden. Vaak is het moeilijk om thuis nog goed te kunnen functioneren. Dat leidt vaak tot spanningen in relaties. Bijvoorbeeld als u voortdurend aan uw partner geruststelling vraagt omdat u maar blijft piekeren. Of uw kinderen voelen zich erg gecontroleerd als u steeds belt waar ze zijn en hoe laat ze thuis komen. Soms lukt werken ook niet meer en moet u zich ziekmelden, bijvoorbeeld doordat u door het slechte slapen uitgeput raakt. Omdat u zich over veel zorgen maakt, kunnen anderen u gaan zien als een ‘zeurpiet’ waar ze liever niet meer mee afspreken. Ook daardoor kunt u in een sociaal isolement terecht komen.
Het komt nogal eens voor dat patiënten met een gegeneraliseerde angststoornis in de loop van hun leven ook steeds somberder worden en niet meer kunnen genieten. Soms ontstaan een depressie of andere psychiatrische problemen.
Hoe verloopt een angststoornis?
Als mensen met een angststoornis bij de dokter komen, vertellen ze vaak dat ze altijd al erg nerveus zijn geweest en altijd al veel piekerden. Meestal ontstaan de angstklachten langzamerhand, zonder duidelijke aanleiding. Soms ontstaan de eerste angsten na een heftige gebeurtenis, zoals bijvoorbeeld een bevalling, een lichamelijke ziekte of stress op het werk.
De klachten van deze angststoornis zijn meestal langdurig aanwezig. Ze zijn niet iedere dag even erg. Soms is er een duidelijke oorzaak, bijvoorbeeld doordat u iets heftigs heeft meegemaakt. Soms gaat het zomaar beter zonder dat u kunt verklaren hoe dat komt.
In het algemeen gaat de stoornis niet vanzelf over. Wel kunt u er goed voor worden behandeld.
Angsten worden erger door cafeïne, drugs en alcohol
Drankjes met cafeïne erin, zoals koffie, thee en cola, kunnen angsten uitlokken of erger maken. Dat geldt ook voor drugs en softdrugs zoals hasj en alcohol. Vaak wordt gedacht dat dit soort middelen angst en spanningen verminderen, zoals het “slaapmutsje” om beter in slaap te vallen. Het effect is echter het tegenovergestelde. Sommige patiënten ontwikkelen zelfs een alcoholverslaving. Als u een angststoornis heeft, kunt u beter (veel) minder koffie en alcohol drinken en geen drugs gebruiken. Soms verbeteren de angsten en andere klachten daardoor al.
Vaak niet meteen duidelijk dat een angststoornis de oorzaak is van lichamelijke klachten
Het kan soms even duren voordat artsen uw angststoornis op het spoor komen. Omdat er bij een angststoornis zoveel lichamelijke klachten zijn, denkt u mogelijk eerst aan een lichamelijke oorzaak voor uw problemen. Het kan voorkomen dat uw huisarts u daarom eerst doorverwijst naar een specialist zoals een cardioloog, internist, neuroloog of KNO-arts. Vermoedelijk vinden zij geen verklaring voor uw lichamelijke klachten.