Let op: Deze pagina bevat verouderde informatie. De NVvP werkt momenteel aan nieuwe content.
Ouders en leerkrachten klagen erover dat het kind onbereikbaar is, niet ‘luistert’ en onbezonnen dingen doet. In de klas loopt het kind veel van zijn plaats, praat voor z’n beurt en doet alles net iets te snel zodat het lijkt of het op een te hoog ‘stationair toerental’ is afgesteld. Door de lichamelijke onrust en een stoornis in het richten van de aandacht, vangt het kind niet op wat de leerkracht zegt. Heel typerend voor deze kinderen is dat ze geen aandachtsproblemen hebben als ze bezig zijn met bijvoorbeeld een spannend computerspel. Dat is juist zo verwarrend. Thuis maken ouders hetzelfde mee. Ondanks goede voornemens houden deze kinderen zich niet aan afspraken. Ze gaan vaak onhandig om met vriendjes. Zo kunnen ze zich zomaar tussen spelende vriendjes storten zonder eerst te kijken wat die aan het doen zijn. Als daarop boos gereageerd wordt, is de kans groot dat kinderen met ADHD dit niet begrijpen, zelf boos worden en anderen een klap verkopen. Op deze manier kunnen ze hun vriendjes kwijtraken. Op het moment dat hulp wordt gezocht is er eigenlijk altijd sprake van een probleem in de opvoeding. De gewone opvoeding schiet tekort, waardoor de ouders en de leerkracht zich machteloos gaan voelen. De kinderen zitten niet meer ‘lekker in hun vel’, worden toenemend agressief en depressief als gevolg van alle mislukkingen.
De diagnose ADHD wordt door een arts gesteld, meestal in samenwerking met andere deskundigen zoals een psycholoog. Aan de hand van gesprekken met ouders, vragenlijsten en de eigen contacten met het kind wordt beoordeeld of het kind kenmerken vertoont die horen bij ADHD. Het gaat hierbij om de vraag of het kind in zijn leren en sociale contacten nadrukkelijke belemmeringen ondervindt als gevolg van snel afgeleid zijn, zwakke concentratie, lichamelijke onrust en onnadenkend gedrag. Daarbij is van belang te weten dat bij ADHD ook alleen sprake kan zijn van aandachtsproblemen en dat het niet altijd gepaard hoeft te gaan met hyperactief en impulsief gedrag. Het gedrag bij de dokter is belangrijk voor de diagnose, maar niet doorslaggevend omdat veel kinderen met ADHD weinig of geen verschijnselen hebben als een vreemde volwassene vragen aan ze stelt en met ze speelt.
In de meeste gevallen is ADHD een stoornis op zich. De verschijnselen beginnen op jonge leeftijd en kunnen op den duur iets bijtrekken. Soms echter wordt ADHD veroorzaakt door een andere ziekte zoals epilepsie. ADHD kan samenhangen met tics of een leerstoornis. Ook de situatie thuis of op school kan een belangrijke rol spelen. Om tot een behandelplan te komen is het nodig de oorzaken van de verschijnselen van ADHD te kennen. Daar is altijd een psychiatrisch en soms ook een neurologisch en psychologisch onderzoek voor nodig.
Verloop
De verschijnselen van ADHD nemen op den duur meestal af. Of dit zal gebeuren en wanneer is echter niet te voorspellen. Bewegingsstoornissen komen bijvoorbeeld bij ongeveer éénderde van de ADHD-patiënten voor en kunnen spontaan of met hulp van fysiotherapie vaak wat bijtrekken. Ook kan een kind worden geholpen als hij spraak- of leerproblemen heeft.
Belangrijk voor het verloop is vooral hoe de sociale contacten binnen en buiten het gezin zich ontwikkelen en met name of sprake is van ernstig tegendraads of crimineel gedrag. Ongeveer éénvijfde van de patiënten met ADHD komt in aanraking met het criminele circuit of verslaving. Helaas is op basis van symptomen in de jeugd niet goed te voorspellen wie daar een grotere kans op heeft. Op tijd passende hulp zoeken is het enige wat op dit moment kan worden geadviseerd. Bij volwassen patiënten met ADHD komt het gebruik van verslavende middelen, behalve als onderdeel van crimineel gedrag, ook voor om de verschijnselen van ADHD te verminderen. Het spreekt vanzelf dat deskundige behandeling hier op zijn plaats is.
Vele ouders ervaren dat hun volwassen geworden kind met ADHD wat begeleiding nodig blijft houden. Meestal denkt zoon of dochter hier zelf anders over.