De Nederlandse Vereniging voor Psychiatrie (NVvP) staat achter het doel van het zorgprestatiemodel (ZPM) om vraag en aanbod van zorg beter op elkaar aan te laten sluiten en daarom onderzoek te doen naar zorgvraagtypering. Omdat de toegankelijkheid van de zorg voor ernstige en complexe patiënten onder druk staat en de NVvP zich juist sterk wil maken voor deze doelgroep.
De NVvP is niet principieel tegen datadeling, onder voorwaarden dat die aan de eisen van beroepsgeheim en wet- en regelgeving voldoet. We vinden het belangrijk om de zorg voor ernstige en complexe patiënten te verbeteren en perverse prikkels om bij voorkeur laag-complexe patiënten te behandelen weg te nemen. Om bekostiging van zware en complexe psychische problemen te verbeteren is het van belang mogelijkheden te onderzoeken om beter onderscheid te maken naar zorgzwaarte en complexiteit. Dat zal niet mogelijk zijn zonder data. Voor de doorontwikkeling van de zorgvraagtypering heeft de NZa in 2022 aanlevering van HONOS+-gegevens van alle patiënten in de GGz verplicht gesteld. De NVvP zal de analyses die gedaan gaan worden met de Honos typering nauwgezet volgen.
Wat betreft datadeling en het beroepsgeheim vindt de NVvP het belangrijk dat de privacy van patiënten goed geborgd is en dat patiënten op de hoogte zijn van wat er met hun gegevens gebeurt. De NVvP heeft daarom meermaals kritische vragen gesteld over adequate toetsing van de gegevens-uitvraag door de Autoriteit Persoonsgegevens (AP). De NVvP heeft een brief gestuurd aan de AP met kritische vragen over de geschiktheid, subsidiariteit, proportionaliteit en waarborgen rond gegevensverzameling en verplichte data-aanlevering. De AP heeft 14 december 2022 goedkeuring verleend aan de NZa waarbij grenzen zijn aangegeven van het gebruik van de HoNOS+-gegevens en strenge voorwaarden zijn gesteld. Het bestuur van de NVvP vertrouwt er vooralsnog op dat het advies van de AP - dat is overgenomen door de NZA - voldoende waarborg biedt voor de privacy van onze patiënten.
Tegelijkertijd zien we al langer een ontwikkeling waarin de druk om privacygevoelige gegevens te delen voor diverse doeleinden, anders dan strikt medische redenen en direct patiënten belang, toeneemt. Deze ontwikkeling baart ons zorgen. We noemen als voorbeeld de druk op het beroepsgeheim vanuit het jeugddomein en sociaal domein bij de gemeenten. We vinden daarom het snel tot stand komen van een gedegen wettelijke grondslag waarin de privacy en het beroepsgeheim geborgd zijn essentieel. Ook in de wetsontwikkelingen lijken de grenzen echter te worden opgerekt. Daarbij lijkt men zich soms het belang van het beroepsgeheim niet goed te realiseren, namelijk het borgen van privacy èn de vrije toegang tot zorg. Wij letten scherp op deze ontwikkelingen.
De NVvP vindt dat de zorgen ten aanzien van de privacy en dataveiligheid voldoende zijn afgedekt onder de voorwaarden die AP heeft afgesproken met de NZA. We volgen de AP in het vertrouwen dat de instantie die daartoe bevoegd is dat goed heeft onderzocht. Er is echter een verschil van inzicht in onze achterban over de veiligheid van de gegevens en de betrouwbaarheid van de NZA en de overheid en dat roept veel emotie op. We weten dat een deel van onze leden, psychiaters, bezorgd is over de veiligheid van aangeleverde data en het vertrouwen dat de patiënt in de behandelaar houdt als die verplicht is data te delen, ook als die data gepseudonimiseerd zijn. Dat betreuren wij. Tegelijkertijd is het een gegeven waar wij nu mee te maken hebben. Vertrouwen is fundamenteel voor ons vak en een gebrek aan vertrouwen is een ernstige kwestie. Dat heeft ertoe geleid dat we onze NVvP- Commissie Wet- en regelgeving hebben gevraagd een advies te geven aan het NVvP-bestuur hoe om te gaan met patiëntgegevens in de toekomst. Dit adviestraject zou op termijn kunnen leiden tot aanscherping van ons standpunt."