Esketamine neusspray tegen moeilijk behandelbare depressie
Esketamine neusspray is een relatief nieuw middel voor mensen met een moeilijk behandelbare depressie. Het is innovatief doordat het een ander werkingsmechanisme heeft dan de gangbare antidepressiva, waardoor het anders en mogelijk sneller werkt dan de bestaande middelen. Voor patiënten met een moeilijk behandelbare depressie – ook wel therapieresistente depressie genoemd – die niet hebben gereageerd op ten minste drie medicamenteuze behandelingen (twee stappen met antidepressiva en tenminste een augmentatiestrategie) wordt behandeling met esketamine neusspray sinds september 2021 vergoed vanuit het basispakket.
Werkbezoek van ZN bij Radboudumc
Tijdens het werkbezoek op 13 juni vertelden twee patiënten hun persoonlijke ervaringsverhalen, na een inhoudelijke toelichting op de behandeling met esketamine neusspray. Zo vertelde 1 van de patiënten dat ze na 120 ECT’s waar ze van behandeling naar behandeling leefde, nu het gevoel heeft dat ze haar leven weer echt kan leven: “Ik zie weer kleur, de blaadjes aan de bomen zijn weer groen!”. De bezoekers kregen verder een rondleiding in het behandelcentrum en een toelichting over de infrastructuur die nodig is voor behandeling van patiënten met esketamine neusspray. Afgesloten werd met een presentatie van de eerste resultaten en inzichten uit de kwaliteitsregistratie van het Esketamine Neusspray Consortium Nederland (ENC-NL).
Live data verzameling door ENC-NL
Het Esketamine Neusspray Consortium Nederland (ENC-NL) is opgericht om op landelijk niveau gestructureerd onderzoek te kunnen doen naar de ervaringen met esketamine neusspray. Bijzonder aan dit consortium is de real life data verzameling. De leden van het ENC-NL consortium willen met dit onderzoek de kennis opdoen en openstaande vragen van behandelaars en patiënten beantwoorden. Bijvoorbeeld: wat is de effectiviteit in de dagelijkse praktijk, wat zijn eventuele bijwerkingen op de lange termijn, wanneer en hoe stoppen patiënten met de behandeling en hoe gaat het daarna, maar ook hoe kwaliteit van leven en sociaal functioneren beïnvloed worden door de behandeling. Het ENC-NL zet zich de komende jaren in om, door middel van onafhankelijk wetenschappelijk onderzoek, antwoorden te vinden op bovenstaande vragen en zo (een aantal van) deze onduidelijkheden weg te nemen.
Beperkte behandelcapaciteit: voor 10% van de patiëntenpopulatie
De behandeling met intranasale esketamine gebeurt in een intensief schema: in de instelfase van 4-8 weken eerst 2 keer per week, daarna een optimalisatiefase van 1 x per week en vervolgens een onderhoudsfase met een zo laag mogelijke frequentie (bijvoorbeeld 1 x per 1, 2 of 3 weken). Een patiënt is daarbij gemiddeld 3 uur aanwezig in de instelling. Doordat het middel alleen onder medische begeleiding en binnen de muren van het ziekenhuis of de GGZ-instelling kan worden toegediend, is er een uitdaging op capaciteitsgebied. Met de huidige capaciteit in de 22 aangesloten behandelcentra kan slechts 10% van de ernstig depressieve patiëntenpopulatie worden behandeld met intranasale esketamine. Het vergroten van de behandelcapaciteit om mensen met moeilijk behandelbare depressie te kunnen instellen op dit middel, maar ook de mogelijkheid te kunnen bieden van onderhoudsbehandeling wanneer dit nodig is, is een aandachtspunt voor de toekomst waar door GGz aanbieders en verzekeraars gezamenlijk een oplossing voor wordt gezocht.
22 actieve centra & “witte vlekken”
Bij de gespecialiseerde centra die gecontracteerd zijn door zorgverzekeraars is er geen machtiging (een toestemming van de verzekeraar) meer vereist is voor de start van de behandeling met esketamine neusspray. Als je naar de landelijke dekking kijkt, zijn er echter nog wel een aantal ‘witte vlekken’ in regio’s waar patiënten nog een langere reistijd hebben, onder andere in Overijsel. Zorgverzekeraars wijzen erop dat voor situaties waarbij de wachttijd lang is of de afstand een probleem is, patiënten (en hun behandelaren) in contact kunnen treden met de afdelingen zorgbemiddeling van de verzekeraar van de patiënt(e). Mocht dit niet tot een oplossing leiden dan horen wij dit graag terug via secretariaat@nvvp.net.