Beperkte toegankelijkheid esketamine: Reactie zorgverzekeraars onbegrijpelijk en onjuist

Donderdag 27 oktober kwam de NVvP in het nieuws omdat we ons samen met de Depressievereniging en de Nederlandse ggz zorgen maken over de beperkte toegankelijkheid van esketamine neusspray voor patiënten met een therapieresistente depressie.

Gezamenlijk hebben we een brief aan minister Helder en de vaste kamercommissie geschreven om hiervoor aandacht te vragen in het debat over GGZ en suïcidepreventie van 2 november a.s. We vragen om een gesprek met de minister en roepen de minister op zorgverzekeraars te wijzen op hun zorgplicht. Esketamine neusspray is al sinds 1 september 2021 opgenomen in het verzekerde pakket, maar zorgverzekeraars blijven terughoudend met het contracteren van zorgaanbieders. Het gaat om hele kwetsbare zieke patiënten die veel baat hebben bij deze behandeling en voor wie weinig of geen goed alternatief beschikbaar is.

  • NPO Radio 1 - Tekort aan effectief depressiemedicijn door onvoldoende inkopen zorgverzekeraars
  • NOS Nieuws - Medicijn tegen zware depressie weinig ingekocht: 'Dit kan levens kosten'
  • NOS Journaal (vanaf 14:27)

 

Reactie zorgverzekeraars

Zorgverzekeraars hebben op het bericht gereageerd en gezegd dat het inzetten van het nieuwe middel even tijd kost en dat de NVvP pas sinds kort een kwaliteitskader heeft opgesteld dat wij kunnen gebruiken om de juiste zorgaanbieders te contracteren. Echter, het is inmiddels 14 maanden geleden dat het geneesmiddel in het basispakket is opgenomen. De NVvP publiceerde toen in samenspraak met Zorgverzekeraars Nederland (27 augustus 2021) kwaliteitscriteria voor behandelcentra waar esketamine neusspray zal worden gebruikt. Deze kwaliteitscriteria zijn door verzekeraars erkend en sindsdien ongewijzigd.

Menzis stelt daarentegen dat de kwaliteitscriteria van de psychiaters juist de brede inzet van de zorg tegenhouden, omdat er bij teveel centra onvoldoende behandelingen per centra zouden kunnen plaatsvinden. Op dit moment is de behandelcapaciteit van zorgaanbieders die wel een contract hebben, ongeveer 250 patiënten. Het Zorginstituut heeft bij de invoering van het middel aangegeven dat circa 2.000 patiënten per jaar in aanmerking komen voor de behandeling. De huidige capaciteit schiet ernstig tekort. Bovendien zijn de gecontracteerde centra niet goed over het land verdeeld, waardoor ernstig zieke patiënten grote reisafstanden moeten afleggen.

CZ laat weten dat zorgaanbieders twijfelen om contracten af te sluiten i.v.m. de intensiteit en complexiteit van de behandelingen. Dat is echter niet gebaseerd op feiten. Het kunnen behandelen van patiënten met esketamine neusspray vraagt van zorgaanbieders inderdaad investeringen in locatie, expertise, personeel en logistiek. Desondanks zijn er rond de 20 centra die dit zouden willen doen, maar geen contracten krijgen.

Ten slotte werd in het NOS-journaal als laatste opmerking van de zorgverzekeraars geciteerd dat “het middel te nieuw is om onder veel zorgaanbieders te verspreiden”. Verzekeraars kunnen beter weten en zouden meer vertrouwen in de beroepsgroep kunnen uitstralen dat psychiaters zorgvuldig met nieuwe geneesmiddelen omgaan. Juist om de ervaringen met esketamine neusspray te monitoren is er een Esketamine Neusspray Consortium Nederland (ENC-NL) opgericht. Doel van dit consortium is om (met toestemming van de patiënten) over alle behandelingen met esketamine neusspray de komende jaren gegevens te verzamelen om openstaande vragen over gebruik, effectiviteit, bijwerkingen en het afronden van de behandeling te verhelderen.

Na goedkeuring van esketamine neusspray door de EMA, een positief advies van Zorginstituut Nederland aan VWS over opname in het basispakket en afspraken over gepast gebruik is het ongehoord dat de verzekeraars menen dat er opnieuw een zorgvuldigheidstoets in de vorm van beperking van contractering moet worden toegepast. Schoenmaker blijf bij uw leest.