Reactie Elnathan Prinsen naar aanleiding van de uitzending:
“Op 15 april kaartte Zembla een belangrijk onderwerp aan: Afbouwmedicatie antidepressiva. Daarvoor ben ik ruim een uur geïnterviewd, waarvan uiteraard slechts enkele minuten zijn uitgezonden, allemaal over het vergoedingsprobleem. Maar de problemen zijn wel aan bod gekomen: Kijk allereerst goed naar de indicatie en schrijft antidepressiva niet te makkelijk voor. Soms is langdurig gebruik van antidepressiva geïndiceerd, bij 3 of meer depressieve episodes, maar dus lang niet altijd.
Afbouwen lukt regelmatig met beschikbare medicatie en begeleiding. Maar als dat niet lukt moet maatwerk mogelijk zijn. Dus zorg voor beschikbaarheid van antidepressiva in lagere doseringen. En zorg dat die medicatie vergoed wordt. Patiënten hebben daar recht op.”
Voor uitgebreide schriftelijke antwoorden op vragen van Zembla tijdens de researchfase klik hier. Deze tekst is ook gepubliceerd op de webpagina van Zembla over deze uitzending.
NVvP voorzitter Elnathan Prinsen heeft voorafgaand aan de uitzending aangegeven dat:
- De meeste patiënten met een depressieve stoornis nadat zij gestabiliseerd zijn -als dat moment daar is- prima kunnen afbouwen met begeleiding en beschikbare medicatie.
- Dat patiënten die meer dan drie depressieve episodes hebben doorgemaakt in overleg met hun behandelaar vaak wordt aangeraden om antidepressiva te blijven slikken, dit i.v.m. het risico op een recidief depressie.
- En dat er een groep patiënten is die, extra gevoelig voor onttrekkingsverschijnselen, door de beperkte beschikbaarheid en vergoeding van afbouwmedicatie niet uitkomt met het huidige aanbod en daarom niet of heel moeilijk kan afbouwen.
De vragen ‘Hoe groot is de laatste groep?’ en ‘Hoe kan die groep het beste bij het afbouwen geholpen worden?’ kunnen niet goed beantwoord worden omdat er onvoldoende valide wetenschappelijk bewijs beschikbaar is. Duidelijk is wel dat deze groep patiënten er waarschijnlijk bij gebaat is om langzaam, met goede begeleiding, in kleine stappen en met lagere doseringseenheden af te bouwen. In 2018 verscheen het Multidisciplinaire document afbouwen SSRIs & SNRIs [het multidisciplinair document afbouw anti-depressiva], waarmee de NVvP in samenwerking met de KNMP, NHG en MIND een leidraad voor het afbouwen van deze antidepressiva formuleerde.
In kleinere stapjes afbouwen kan o.a. met magistraal bereide afbouwmedicatie. De zogenaamde Taperingstrips die geproduceerd worden door de Regenboogapotheek zijn een vorm van afbouwmedicatie. Het probleem waar Zembla op inzoomt is dat afbouwmedicatie in deze lage doseringseenheden beperkt beschikbaar is en vaak niet wordt vergoed door de zorgverzekeraars. Veelgenoemd argument daarbij is dat er onvoldoende wetenschappelijk bewijs voor de werking zou zijn.
Onderzoek
Het TAPER-AD onderzoek met psychiater-onderzoekers Christiaan Vinkers en Eric Ruhé als projectleiders gaat met subsidie van ZONMW meer wetenschappelijke kennis opleveren over het afbouwen van antidepressiva. O.a. zal dan ook duidelijker worden voor hoeveel mensen een speciale vorm van afbouwmedicatie noodzakelijk is. Zie ook het interview met de onderzoekers in De Psychiater.
Maar zoals Elnathan Prinsen aangeeft in de uitzending: “Het zal nog jaren duren voordat daar uitkomsten van beschikbaar komen. En je kunt niet tegen alle patiënten die nu met deze problemen kampen zeggen: nou, wacht maar vier, vijf, zes jaar voordat we meer kennis hebben.”
Bovendien, zegt Prinsen: “het gebrek aan bewijs, dat was op voorhand al helder.”
Multidisciplinair document afbouwen SSRIs en SNRIs
Toen de NVvP samen met het Nederlands huisartsengenootschap NHG, de apothekersvereniging KNMP en cliëntenorganisatie MIND, het multidisciplinair document afbouw anti-depressiva opstelde als leidraad voor het afbouwen, wist men bij voorbaat dat meer onderzoek nodig zou zijn. Daarom spraken zij met de verzekeraars af dat die de volgens de leidraad noodzakelijke afbouwmedicatie zouden gaan vergoeden. In de praktijk gebeurt dat echter onvoldoende. Het is niet gelukt daar concrete afspraken over te maken.
Omdat vaak de feitelijke kennis over het gebruik en de werking van antidepressiva ontbreekt heeft het Nederlands Kenniscentrum Angst en Depressie (NedKAD) een factsheet over het gebruik van antidepressiva bij depressie opgesteld.
Zie hier de Aankondiging van Zembla en het bijhorende nieuwsbericht. De gehele aflevering is via deze link te bekijken.
(Bron afbeelding: Zembla | BNNVARA)
